به طور کلی جهت نگاه انسان برای دریافت جواب خیلی مهم است برای مثال وقتی در یک کفه جان مومنی گذاشته شود و در کفه دیگر حرکاتی بدنی به نام نماز ، حرکتی و عملی مثل خوردن و خوابیدن و دیگر نیازهای مادی بشرطبیعتأ ارزش جان مومن بالا میرود و به همین دلیل است که برای نماز وقتی طولانی قرار داده شده که در صورت نیاز میشود آن را به تاخیر انداخت مشروط بر این که دلیلی موجه برای این تاخیر داشته باشیم . یا اگر زحمت داشته باشد نشسته یا خوابیده بخوانیم چه رسد به آنکه جان انسانی در خطر باشد.

  اما وقتی نماز اطاعت امر مولا شد و صرفآ حرکاتی عبادی و فیزیکی نبودمسئله فرق میکند دیگر جان و اهمیت آن مورد بحث نیست اطاعت امر خدا جان را برایمان معنا میکند حیات را برایمان معنا میکند . چطور است که وقتی مسئله مرزهای خاکی یک کشور تهدید میشود جانها بی ارزش میشود جان دادن در راه وطن ارزشمند میگردد و 

این مسئله دین و آیین مشخص نیاز ندارد.

از همه اینها گذشته عاشورا و کربلا مقوله دیگری است . در کربلا عقل و منطق بشر پایش لنگ است. در کربلا معادله منطقی برقرار نمیشود.کربلا مکان بارور شدن آرمانهای امام حسین است .آرمانی که نمایش اطاعت محض مولاست اگر زمان نماز شود اطاعت امر در اقامه نماز است حتی به قیمت جان واگر زمان جنگیدن با دشمن است اطاعت در جنگیدن است تا پای جان . حسین مطیع محض مولایش و سربازان حسین مطیع محض فرمانده خود.نگاه به کربلا باید نگاهی آرمان خواهانه باشد نه نگاهی مبتنی بر منطق عملگرایانه. در کربلا جان باخته ها به میدان آمده اند . در کربلا آرمان و هدف اقامه نماز حسین است و امر خدا. مثل بقیه شرایط کربلا که امر اوست از جمله همراهی کودکان و زنان و نیمه کاره رها کردن حج و ..غیره

بنابراین در ظهر عاشورا آنهایی در میدان مانده اند که برای پرواز بی صبرند و تشنگی بیداد میکند . یک لحظه زودتر به مقصد رسیدن برایشان مهم است . مقصدشان نفس کشیدن و راه رفتن نیست. مقصدشان پایان رنج زندگی دنیا و آغاز حیات دائمی وعده داده شده است . آن ها وعده های امام زمانشان را باور کرده اند و عجله دارند برای  دریافت جایزه رستگاری ابدی.

پایه دین بر نماز استوار است.جهادهاى پیامبر و نبردهاى على‏«ع‏»و نهضت‏حسینى،همه براى‏«اقامه نماز»و ایجاد و تقویت رابطه بندگى میان خالق و مخلوق است.

درنهضت عاشورا، نماز جایگاه مهمى دارد.در برخورد کاروان حسینى با سپاه حر در مسیرکوفه،وقت نماز که مى‏رسد،اذان گفته مى‏شود،نماز جماعت برگزار مى‏گردد و سپاه حرنیز به سید الشهدا«ع‏»اقتدا مى‏کنند.پیش از شب عاشورا که سپاه عمر سعد به طرف‏خیمه‏گاه امام مى‏تازند،حضرت برادرش عباس را مى‏فرستد تا با آنان گفتگو کند و شب رامهلت بخواهد تا به نماز و عبادت بگذرانند«ارجع الیهم فان استطعت ان تؤخرهم الى غداة‏لعلنا نصلى لربنا هذه اللیلة و ندعوه و نستغفره،فهو یعلم انى احب الصلوة و تلاوة کتابه وکثرة الدعاء و الاستغفار».[1] در همان وقت نیز حبیب بن مظاهر به سپاه دشمن خطاب کردکه چرا مى‏خواهید با گروهى بجنگید که سحرخیزان و شب زنده‏داران و اهل عبادتند؟[2]خصلت‏یاران شهید او،روح معنوى و حال عبادت و نیایش و نماز بود و شب عاشورا،زمزمه نماز و نیایش آنان در خیمه‏هایشان پیچیده بود.

به گفته مورخان‏«لهم دوى کدوى‏النحل و هم ما بین راکع و ساجد و قارى‏ء للقرآن‏»[3] همه شب را به نماز مشغول بودند.به نقل‏تاریخ ابن اثیر:شب که شد،تمام شب را به نماز و استغفار و تضرع و دعا پرداختند.صبح‏عاشورا نیز،حسین بن على‏«ع‏»پس از نماز صبح با یاران،نفرات خود را سازماندهى کرد.[4]ظهر عاشورا،ابو ثمامه صائدى،وقت نماز را به یاد حضرت آورد.حضرت نیز او را دعاکرد که:خداوند تو را از نمازگزاران ذاکر قرار دهد. آنگاه به اتفاق جماعتى به نماز ایستادندو نماز خوف خواندند.[5]سعید بن عبد الله نیز از یاران او بود که هنگام نماز،جلوى امام‏ایستاد و بدن خویش را سپر تیرهاى بلا ساخت و با پایان یافتن نماز امام،او بر زمین افتاد وشهید نماز گشت.[ 6]

نمی توان این دوعمل را در مقابل هم قرار داد وگفت نماز مهم تر است یا از بین رفتن جان یک مومن زیرا سعید بن عبدالله با عشق و علاقه خود این اقدام را کرد  وامام به او این ماموریت را نداده بود.

گذشته از این که در ان اوضاع و احوال نمازخواندن یک نوع مبارزه سیاسی است تا به تمام جهانیان فهمانیده شود که ما اهل نماز هستیم واین ها با نماز مخالفند زیرا امویان شایعه کرده بودندکه اامام حسن و اصحابش خارجی هعستند و از دین اسلام خارج شده اند وامام با این حرکت نمادین نقشه انان را خنثی کرد ودر یک کلام می توان گفت امام حسین و یارانش همه کشته راه نماز شدند.از این رو در زیارت نامه ‏خطاب به او مى‏گوییم:«اشهد انک قد اقمت الصلاة و آتیت الزکاة و آمرت بالمعروف‏و نهیت عن المنکر»(7).

آن چه به جهاد،ارزش مى‏دهد،آمیختگى آن با نماز است.عاشورا تلاقى عرفان وحماسه بود و نهضت کربلا براى احیاى سنتهاى دینى و فرایض الهى از جمله نمازبود.شیعه او نیز باید اهل نماز و خشوع باشد و از دیندارى تنها عزادارى را نشناسد.

پاورقی:

1)- الکامل،ابن اثیر،ج 2،ص 558.

2)- الفتوح،ابن اعثم،ج 5،ص 177.

3)- حیاة الامام الحسین،ج 3،ص 175.

4)- الکامل،ج 2،ص 560.

5)- سفینة البحار،ج 1،ص 136،الکامل،ج 2،ص 567.

6)- بحار الانوار،ج 45،ص 21.

7) زیارت وارث